Indwara Yirabura

Imbwa ni ubwoko bufite amoko menshi, kandi kubera ibyo abantu bakunda, imbwa zifite ubunini butandukanye, ibiranga, n'amabara zirahingwa. Imbwa zimwe zifite ibara ryumubiri ukomeye, zimwe zifite imirongo, izindi zifite udusimba. Amabara arashobora kugabanwa hafi mumabara yijimye kandi yijimye, kandi ibara rimwe ryimbwa irihariye, nimbwa ifite ibara ryumubiri.

Mu bihe byashize, habaye ikintu kidasanzwe aho abantu benshi bemezaga ko imbwa z'abirabura zitemewe kandi abantu bakaba badashaka kuzigumana, bityo izina “Syndrome de Black Dog”. Inkomoko igereranijwe ntiramenyekana, ariko birashoboka ko ari ubushakashatsi bwakozwe mu myaka ya za 90 bwagaragaje ko ibara ry’imbwa rigira ingaruka ku byo abantu bakunda, kandi amabara atandukanye ashobora kugira ingaruka ku kuba bashobora kurera no kugura. Nubwo ubushakashatsi ubwabwo butigeze buvuga ko imbwa z'umukara ari ikintu gisuzuguritse, abakozi bo mu bigo byakira no gutabara muri rusange bemeza ko bakunze guhura na “syndrome y’imbwa yirabura” kandi ko imbwa z'abirabura zemerwa cyane mu buhungiro.

Indwara ya Black Dog irahari koko? Ndibwira ko ishobora cyangwa idashobora kubaho, bitewe nibintu bitandukanye nkakarere utuyemo, umuco wimibereho, imigani yamateka, nibindi. Ubushakashatsi buherutse gusohoka mumwaka wa 2023 bwerekana ko imbwa zabirabura zidafite igihe kinini cya antelope, nta gipimo cya euthanasiya kiri hejuru kurusha izindi mbwa zifite amabara, kandi ibara ryubwoya bwazo ntirigira ingaruka kumwanya wabo wo gutegereza mubuhungiro.

Kuki imbwa zabirabura zitandukanijwe nizindi mbwa? Reka nsesengure nkurikije ibyo nabonye mubushinwa.

Imiziririzo ya Feodal irashobora kuba impamvu ikomeye. Mu Burayi no muri Amerika, injangwe z'umukara zifatwa nk'intumwa z'umuriro utazima, mu gihe mu Bushinwa, imbwa z'abirabura zifite iby'umwuka bidasanzwe kandi biteye ubwoba. Umuntu wese agomba kuba yarumvise Amaraso Yimbwa Yirabura. Bavuga ko imbwa zifite iby'umwuka kandi zishobora kubona ibintu abantu badashobora kubona (kugiti cyanjye, ndatekereza ko biterwa na electronique, amajwi, nibindi bintu bishobora kwakira imirongo tudashobora kwakira). Muri byo, Imbwa z'umukara ni iz'umwuka cyane, kandi Amaraso y'imbwa y'umukara afite umurimo wo kwirinda ikibi. Bavuga ko Imbwa z'umukara arizo yang ntangarugero, kuburyo zishobora kubuza imyuka mibi. Erlang Shen asetsa Sky Dog nimbwa yumukara, ntabwo imbwa yumwungeri mumikino.

Icya kabiri, imigenzo yumuco nayo ifata umwirabura nkibidahwitse kandi bifitanye isano nurupfu, kwiheba, gucika intege, no gukandamizwa. Mubikorwa byubuvanganzo rero, imbwa yumukara ikunze kugaragara nkishusho mbi. Ndibuka muri Harry Potter na Gereza ya Azkaban, imbwa yumukara yafatwaga nkikimenyetso kitagize amahirwe, naho Sirius Black bavugwa nkimbwa nini kandi iteye ubwoba.

Kugaragara gukomeye no gukaza umurego nimpamvu ituma abantu benshi batinya imbwa zabirabura. Imbwa z'umukara akenshi zifite imvugo idasobanutse kandi amaso yabo nicyo kintu cyonyine ushobora kubona neza. Zirakomeye kurusha izindi mbwa zifite amabara kandi zitwara aura iteje akaga, ishobora gutera ubwoba mubandi byoroshye. Imbwa zera zifite ibara rimwe zishobora kubonwa nkabantu bafite isuku kandi nziza, mugihe imbwa zabirabura zifatwa nkibyago nintwari.

Icya kabiri, imigenzo yumuco nayo ifata umwirabura nkibidahwitse kandi bifitanye isano nurupfu, kwiheba, gucika intege, no gukandamizwa. Mubikorwa byubuvanganzo rero, imbwa yumukara ikunze kugaragara nkishusho mbi. Ndibuka muri Harry Potter na Gereza ya Azkaban, imbwa yumukara yafatwaga nkikimenyetso kitagize amahirwe, naho Sirius Black bavugwa nkimbwa nini kandi iteye ubwoba.

Kugaragara gukomeye no gukaza umurego nimpamvu ituma abantu benshi batinya imbwa zabirabura. Imbwa z'umukara akenshi zifite imvugo idasobanutse kandi amaso yabo nicyo kintu cyonyine ushobora kubona neza. Zirakomeye kurusha izindi mbwa zifite amabara kandi zitwara aura iteje akaga, ishobora gutera ubwoba mubandi byoroshye. Imbwa zera zifite ibara rimwe zishobora kubonwa nkabantu bafite isuku kandi nziza, mugihe imbwa zabirabura zifatwa nkibyago nintwari.

Byongeye kandi, imbwa z'umukara zikunda kugaragara kurenza imyaka yabo. Inshuti zanjye zikunze kuvuga ko umusatsi uzengurutse umunwa wimbwa yabo wirabura wahindutse umweru, ugakurikirwa numusatsi mugituza, ibirenge, numugongo. Ibi birasa nkumusatsi wera wumuntu, nikintu gisanzwe cya physiologique, ariko kigaragara nkicyashaje kubantu. Iyo abantu basaza, basiga umusatsi wabo wirabura, kandi imbwa muri rusange ntizisiga nkana umusatsi wumukara, ibyo bikaba bigabanya amahirwe yo kurerwa.

Ingingo ya nyuma nuko umukara mubyukuri udakwiriye gufotorwa. Kugaragara mumaso yimbwa zabirabura biragoye gufatwa na kamera, kandi akenshi bisa nkaho ntacyo bashobora kubona usibye amaso yabo abiri yaka. Kubwibyo, imbwa zabirabura ntizishobora gukurura abantu binyuze mumafoto meza yamamaza. Tugomba kuvuga ko terefone ya Transsion ari nziza cyane. Byaremewe kubantu bafite uruhu rwijimye, bityo biganje kumasoko ya terefone ngendanwa nyafurika. Wibuke gukoresha terefone ya Transsion mugihe ufata amafoto ya Black Dog ubutaha.

Kubera ko umwirabura mubyukuri atari ikintu kigira ingaruka ku iyemezwa ry’imbwa, ni ibihe bintu biranga imbwa byoroshye kubyakira?

1: Imyaka rwose niyo mpamvu nyamukuru. Ibibwana byoroshye kubona ba nyirabyo kuruta abakuze. Ibibwana ni byiza, ntabwo byatsimbataje ingeso, biroroshye guhugura, no kumarana umwanya na ba nyirabyo.

2: Ubwoko nibyingenzi byambere byingenzi, imbwa zororoka zifite ibyiza byinshi kuruta imbwa zivanze. Imbwa nyinshi ntizwi kumiterere yazo mbere yo kuzifata, kandi zishobora kumvikana gusa kubwoko bwazo. Zahabu Retrievers iroroshye kwakirwa kuruta imbwa nini z'umuhondo, nubwo zisa.

3: Ingano yumubiri nayo ni ikintu cyingenzi, kuko imbwa nto zishobora kwakirwa. Imbwa nto zirya bike, zisaba ahantu hatuwe, cyangwa zifite ibiro bike, kandi zishobora gufatwa hafi nabantu. Nimbwa zo murwego rwo kwinjira kubantu benshi bashya bafite imbwa, bityo birashoboka cyane ko zemerwa. Kurya amafaranga 100 yibiryo byimbwa hamwe na 400 yu biryo byimbwa buri kwezi bisaba rwose kubitekerezaho neza.

4: Imiterere, abagize umuryango, nurwego rwibikorwa nibintu byingenzi kubabyeyi barera mugihe bahuye nimbwa, ndetse bakarenza byose mbere. Kuva kumunota wambere turi kumwe, dushobora kumenya niba hariho ibizabaho. Ibihe bimwe byateganijwe mbere. Iyo mubonye amaso ya mugenzi wawe, iyo akubise amaboko n'amaso akoresheje ururimi, iyo abigiriye impuhwe ukuguru, isura rwose ntacyo itwaye.

Ndashishikariza inshuti ziteganya kurera imbwa, keretse niba ukunda ubwoko runaka, kurera bishobora kuba amahitamo meza. Nibyo, nibyiza kwisuzumisha kumubiri mbere yo kwakirwa kugirango wemeze ubuzima, kurwara, hamwe ninkingo zuzuye. Ntukemere ko amabara aba amahame yawe yo guhitamo imbwa.